Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

opera immortalia L

  • 1 immortalis

    immortālis, e immortel, éternel, durable, impérissable.
    * * *
    immortālis, e immortel, éternel, durable, impérissable.
    * * *
        Immortalis, et hoc immortale, pen. prod. Cic. Immortel, Qui ne meurt jamais, Qui dure tousjours, Sans fin, Eternel, Perpetuel.
    \
        Immortalia facinora. Plaut. Desquels la memoire ne mourra jamais.
    \
        Opera immortalia. Liuius. Desquels il sera bruit et memoire à jamais.

    Dictionarium latinogallicum > immortalis

  • 2 edo

    I ē-do, didī, ditum, ere
    1) издавать, испускать (animam, extremum vitae spiritum C)
    e. clamorem Cкричать
    e. vitam C — отдать жизнь, умереть
    e. scintillas PMметать искры
    e. se ex aedibus foras Plуйти из дому
    2) выделять (stercus Col; urinam PM)
    e. tussi — откашливать ( sputa Lcr)
    3) производить (terra edit innumeras species O); рождать ( Latona geminos edidit O)
    4) выпускать в свет, издавать ( librum C)
    5) учинять, совершать (e. caedem L; scelus C)
    6) творить, создавать ( opera immortalia L)
    corpus super equum e. Tibвскочить на лошадь
    e. operam Suпомогать
    8)
    а) объявлять, сообщать ( nomen L)
    ede, quid ista velit sibi fabula Pl — расскажи, что означает эта басня
    б) произносить, высказывать (verba, judicium, oraculum C)
    nec scriptum habeo nec possum e. C — записей у меня нет, а потому ничего сказать не могу
    9) назначать (e. aliud tempus ac locum Q)
    e. aliquem auctorem L — назвать (указать, упомянуть) кого-л. в качестве автора (виновника, свидетеля)
    e. tribus C — указать (назвать) четыре трибы, из которых должны быть избраны судьи ( истец мог отвести лишь одну трибу)
    10) поэт. воспевать (arma, bella O)
    II edo, ēdī, ēsum (ēssum), edere (ēsse) (формы гл. sum на es- могут употребляться в значении соответствующих форм гл. ĕdo)
    1) есть, кушать (avide O; aliquid cum pane PM)
    esse (= edere) oportet, ut vivas, non vivere, ut edas rhH. — нужно есть, чтобы жить, а не жить, чтобы есть
    pugnos e. погов. Pl — попробовать кулаков, т. е. быть избитым
    multos modios salis simul edisse погов. C — съесть вместе немало модиев соли, т. е. издавна дружить
    aies noctesque ēstur, bibitur (impers.) Plкруглые сутки едят и пьют
    2) проедать, прокучивать ( bona Pl)
    3)
    а) пожирать, истреблять ( culmos est — или edit — robigo V; cannas est lentus vapor — flamma V, est flamma medullas V)
    б) снедать, глодать ( si quid est animum H)
    III edo, ōnis m. [ edo II ]

    Латинско-русский словарь > edo

  • 3 edo

    [st1]1 [-] ĕdo, ĕdis (ēs), ĕdit (est), ĕdĕre (esse), ēdi, ēsum: - tr. - manger, consumer, ronger, dévorer.    - la conjugaison.    - es = edis: tu manges.    - est = edit: il mange.    - essem = ederem.    - si quid est animum, Hor.: si quelque souci (te) ronge le coeur.    - estis = editis.    - es = edis ou ede.    - este = edite.    - au subj. edam (arch. edim).    - es panem: tu manges du pain ou mange du pain.    - bibitur, estur, quasi in popinā, Plaut. Poen. 4: on boit, on mange comme dans une taverne.    - mergi eos (s.-ent. pullos) in aquam jussit, ut biberent, quoniam esse nollent, Cic. N. D. 2: il ordonna de les (= poulets sacrés) plonger dans l'eau pour les faire boire puisqu'ils refusaient de manger.    - miserrimus est, qui cum esse cupit, quod edit non habet, Plaut. Capt. 3: le plus malheureux est celui qui, lorsqu'il désire manger, n'a pas de quoi manger.    - tormento non retineri potuit ferreo, quin reciperet se huc esum, Plaut.: un grappin de fer n'aurait pas pu l'empêcher de revenir ici pour manger.    - esuri ubi sumus? Plaut.: où dînerons-nous?    - edere sermones, Plaut.: dévorer les discours.    - edere pugnos, Plaut.: goûter les coups de poing, être régalé de coups de poing. [st1]2 [-] ēdo, ĕre, dĭdi, dĭtum: - tr. - a - faire sortir, mettre dehors, jeter dehors; laisser sortir, rendre, rejeter, évacuer, chasser; décharger (des eaux); émettre, pousser (un cri).    - animam edere: rendre l'âme.    - clamorem edere: pousser un cri.    - gemitus edere: pousser des gémissements.    - edere vocem: parler.    - fructum edere: produire un bénéfice; rapporter. b - mettre au jour, donner le jour, mettre au monde, engendrer, enfanter.    - in lucem edi: venir au monde. c - mettre au jour, mettre en lumière, publier, éditer (un ouvrage), faire connaître.    - librum edere: publier un livre.    - de republica libros edidisti, Cic.: tu as publié ton livre sur la république. d - exprimer, dire, proférer, exposer, déclarer, révéler, annoncer, promulguer; produire (t. de droit); nommer, choisir.    - edere arma, Ov.: chanter les combats.    - edere judices, Cic.: choisir les juges.    - auctorem doctrinae ejus falso Samium Pythagoram edunt, Liv. 1, 18: on prétend à tort [ que l'auteur de sa science est Pythagore de Samos] = que sa science lui vient de Pythagore de Samos.    - Apollo oraculum edit: Apollon rend un oracle.    - edere consilia hostium: révéler les projets des ennemis. e - faire voir, montrer, produire; donner (des jeux).    - spectaculum edere: donner un spectacle. f - produire, réaliser, causer.    - scelus edere: commettre (perpétrer) un crime.    - edit quisque quod potest, Plaut.: chacun fait ce qu'il peut.    - edere ferro caedem: faire un carnage avec l'épée.    - edere immortalia opera, Liv.: accomplir des choses immortelles. [st1]3 [-] ĕdo, ōnis, m.: glouton, grand mangeur.
    * * *
    [st1]1 [-] ĕdo, ĕdis (ēs), ĕdit (est), ĕdĕre (esse), ēdi, ēsum: - tr. - manger, consumer, ronger, dévorer.    - la conjugaison.    - es = edis: tu manges.    - est = edit: il mange.    - essem = ederem.    - si quid est animum, Hor.: si quelque souci (te) ronge le coeur.    - estis = editis.    - es = edis ou ede.    - este = edite.    - au subj. edam (arch. edim).    - es panem: tu manges du pain ou mange du pain.    - bibitur, estur, quasi in popinā, Plaut. Poen. 4: on boit, on mange comme dans une taverne.    - mergi eos (s.-ent. pullos) in aquam jussit, ut biberent, quoniam esse nollent, Cic. N. D. 2: il ordonna de les (= poulets sacrés) plonger dans l'eau pour les faire boire puisqu'ils refusaient de manger.    - miserrimus est, qui cum esse cupit, quod edit non habet, Plaut. Capt. 3: le plus malheureux est celui qui, lorsqu'il désire manger, n'a pas de quoi manger.    - tormento non retineri potuit ferreo, quin reciperet se huc esum, Plaut.: un grappin de fer n'aurait pas pu l'empêcher de revenir ici pour manger.    - esuri ubi sumus? Plaut.: où dînerons-nous?    - edere sermones, Plaut.: dévorer les discours.    - edere pugnos, Plaut.: goûter les coups de poing, être régalé de coups de poing. [st1]2 [-] ēdo, ĕre, dĭdi, dĭtum: - tr. - a - faire sortir, mettre dehors, jeter dehors; laisser sortir, rendre, rejeter, évacuer, chasser; décharger (des eaux); émettre, pousser (un cri).    - animam edere: rendre l'âme.    - clamorem edere: pousser un cri.    - gemitus edere: pousser des gémissements.    - edere vocem: parler.    - fructum edere: produire un bénéfice; rapporter. b - mettre au jour, donner le jour, mettre au monde, engendrer, enfanter.    - in lucem edi: venir au monde. c - mettre au jour, mettre en lumière, publier, éditer (un ouvrage), faire connaître.    - librum edere: publier un livre.    - de republica libros edidisti, Cic.: tu as publié ton livre sur la république. d - exprimer, dire, proférer, exposer, déclarer, révéler, annoncer, promulguer; produire (t. de droit); nommer, choisir.    - edere arma, Ov.: chanter les combats.    - edere judices, Cic.: choisir les juges.    - auctorem doctrinae ejus falso Samium Pythagoram edunt, Liv. 1, 18: on prétend à tort [ que l'auteur de sa science est Pythagore de Samos] = que sa science lui vient de Pythagore de Samos.    - Apollo oraculum edit: Apollon rend un oracle.    - edere consilia hostium: révéler les projets des ennemis. e - faire voir, montrer, produire; donner (des jeux).    - spectaculum edere: donner un spectacle. f - produire, réaliser, causer.    - scelus edere: commettre (perpétrer) un crime.    - edit quisque quod potest, Plaut.: chacun fait ce qu'il peut.    - edere ferro caedem: faire un carnage avec l'épée.    - edere immortalia opera, Liv.: accomplir des choses immortelles. [st1]3 [-] ĕdo, ōnis, m.: glouton, grand mangeur.
    * * *
    I.
        Edo, es, est: vel Edo, edis, prima correpta, edi, esum vel estum, esse vel edere. Virgil. Manger.
    \
        Laudem non edunt obliuia. Silius. Le loz n'est point oublié, La louange n'est point mise en oubli, Ne perist point par oubli.
    \
        Vbi esuri sumus? Plaut. Où prendrons nous nostre repas?
    II.
        Edo, edonis, pen. prod. Varro. Gourmand.
    \
        Edo, edis, prima producta, edidi, editum, penul. corr. edere. Plin. Mettre hors, Produire.
    \
        Edidit centum vasa haec vitis. Sueton. Elle a rapporté.
    \
        Edere et exponere. Cic. Declarer et exposer.
    \
        Peruulgare atque edere. Cic. Publier.
    \
        Edere, apud Iurisconsultos. Budaeus. Bailler, Donner copie, Bailler par escript et declaration.
    \
        Edit quisque quod potest. Plaut. Chascun fait ce qu'il peult.
    \
        Natus, et in lucem editus. Cic. Mis en lumiere.
    \
        Edere animam, pro Mori. Cic. Rendre l'ame.
    \
        Annales edere. Cic. Publier.
    \
        Authorem alicuius doctrinae edere. Liuius. Nommer.
    \
        Caedem edere. Liuius. Faire grand meurtre et tuerie.
    \
        Certamen cruentum edere. Liu. Faire un combat cruel et de grande effusion de sang, Faire grande effusion de sang en un combat.
    \
        Clamorem edere. Cic. Crier.
    \
        Corpus edere super equum. Tibul. Mettre, Monter sur un cheval.
    \
        Aliquid dignum hominum auribus efficere atque edere. Cic. Publier.
    \
        Edere exemplum seueritatis suae. Cic. Monstrer un tour de sa terribleté.
    \
        Exempla foeda in socios edere per foedam auaritiam. Liu. Faire vilains actes et meschans tours par lesquels on monstre son avarice.
    \
        Exempla auaritiae edere. Liu. Monstrer exemples et actes d'avarice.
    \
        Facinora edere. Liuius. Faire meschancetez.
    \
        Foetus edere dicitur ager. Cic. Produire fruicts.
    \
        Funera clara ducum edidit fortuna. Liuius. Fortune feit une exhibition d'une memorable tuerie des capitaines.
    \
        Gemitus edere. Lucret. Gemir.
    \
        Edere herbas dicuntur campi. Columel. Produire.
    \
        Hinnitus edere. Ouid. Hennir.
    \
        Ignem. Liuius. Monstrer, Faire.
    \
        Indicium. Cic. Faire communication de la descouverte, qu'aucun a faict de ses complices et compaignons en quelque malice.
    \
        Leges. Cic. Faire et bailler loix.
    \
        Librum. Cic. Publier.
    \
        Luci edere. Cic. Mettre en lumiere.
    \
        Ludibrium edere. Liu. Bailler passetemps qui tourne à la mocquerie d'aucun.
    \
        Proprio sumptu ludos edere. Tacit. Faire jouer farces et jeux à ses despens.
    \
        Mandata alicui edere. Liu. Dire et declarer ou exposer sa charge à celuy par devers lequel on est envoyé.
    \
        Motus edere. Lucret. Se mouvoir.
    \
        Munus gladiatorium edere. Liu. Exhiber publiquement le combat de plusieurs hommes combatans deux à deux à oultrance.
    \
        Nefas. Stat. Faire quelque meschanceté.
    \
        Edere nomen. Liu. Nommer, Donner ou imposer nom.
    \
        Edere nomen. Liu. Dire et declarer son nom.
    \
        Edere nomina. Liuius. Bailler les noms et surnoms par escript et declaration.
    \
        Nomen alterius alicui edere. Cic. Dire.
    \
        Operam annuam edere. Liu. Servir une annee.
    \
        Opera virorum fortium edere. Liu. Faire haults faicts et prouesses.
    \
        Oracula sapientiae edere. Cic. Dire et publier les haults secrets de sapience.
    \
        Ordinem triplicem rei gestae edere. Liu. Raconter la chose en trois manieres.
    \
        Ouum edere dicitur gallina. Plin. Pondre.
    \
        Edere partum dicuntur foeminae. Cic. Enfanter et delivrer leur ventre.
    \
        Ploratum virginalem ore edere. Cic. Pleurer à la facon d'une pucelle.
    \
        Postulata edere. Cic. Bailler et presenter une requeste contenant plusieurs chefs et articles.
    \
        Praelium, siue pugnam edere. Liu. Combatre.
    \
        Dii immortales, quas ego pugnas, et quantas strages edidi! Per translationem. Cic. O Dieu que j'ay bien combatu de parolles contre luy!
    \
        Pugnae aliquid edere. Plaut. Faire quelque noise.
    \
        Quaestus edere. Ouid. Se complaindre.
    \
        Edere rationes. Cic. Presenter et rendre ses comptes.
    \
        Responsum oraculo edere. Liuius. Bailler responce.
    \
        Risus. Cic. Rire. \ Ruinas. Cic. Mettre par terre, Ruiner.
    \
        Scelus. Cic. Commettre quelque vilain cas et meschanceté.
    \
        Scriptum. Cic. Bailler par escript.
    \
        Signum. Liu. Faire signe. \ Sonos. Ouid. Faire sons.
    \
        Spicas edere dicitur culmus. Colum. Jecter hors.
    \
        Spiritum extremum edere, pro Mori. Cic. Mourir.
    \
        Strages. Liuius. Faire grande tuerie.
    \
        Strepitum. Colum. Faire bruit, Bruire.
    \
        Testes. Liu. Produire tesmoings.
    \
        Trepidationem. Liu. Faire esmeute portant signification de crainte.
    \
        Verba edere. Tibull. Proferer, Prononcer, Dire.
    \
        Verba edere. Cic. Iudicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Naeuius edebat, non recusasse. N'avoir point empesché ne refusé qu'il ne luy fust pourveu de jugement selon la forme de la commission que la partie adverse disoit.
    \
        Victoriam edere. Tacit. Vaincre et surmonter ses ennemis.
    \
        Edere vitam. Cic. Mourir. \ Voces edere. Cic. Crier.
    \
        Vrinam edere. Plin. Pisser.
    \
        Vulnera edere. Stat. Navrer, Deplayer.
    \
        Tribus edere. Ci. Bailler par escript les noms des tribus, Les nommer.

    Dictionarium latinogallicum > edo

  • 4 edo [2]

    2. ē-do, didī, ditum, ere, I) herausgeben, -tun, A) im allg.: a) v. leb. Wesen: sputa per fauces tussi, hervorhusten, Lucr.: urinam, urinieren, Plin.: stercus, misten (v. Tieren), Col.: animam od. extremum vitae spiritum, den Geist aushauchen = sterben, Cic. – se ex aedibus, sich herausbegeben, Plaut.: alqm ex insula, herausjagen, verjagen, Hyg. – b) übtr., v. lebl. Subjj.: cuniculus... armatos repente edidit, brachte zutage, Liv.: u. medial, Maeander editur in sinum maris, ergießt sich in usw., Liv. – B) insbes.: 1) zur Welt bringen, gebären, zeugen, hervorbringen, a) v. lebenden Wesen od. personif. Dingen, partum, v. Menschen, Liv. u. Tac.: nullam subolem edere, keine Kinder gebären, Tac.: v. Tieren, Cic. u.a.: geminum partum (Zwillinge), Liv.: alqm partu, Verg. u.a. (dah. cum alqo uno partu editus, zugleich geboren, Eutr.): animalia ex utero, Lact.: u. bl. alqm, gebären (v.d. Frau), Ov. u. Tac., od. zeugen (v. Manne), Verg. Aen. 8, 137: edi in lucem, das Licht der Welt erblicken, Cic. Tusc. 3, 2: u. so editus in lucem, Ov. met. 15, 221. – poet., ed. luci, ans Licht, in die Welt senden, Cic. poët. de div. 2, 64: u. ed. partu sub luminis oras, Verg. Aen. 7, 659. – Oft Partic., Maecenas atavis edite regibus, Hor.: edita infans ex nepte Iulia, Suet. – b) v. lebl. Subjj., (terra) edit innumeras species, Ov.: frondem edit ulmus, treibt hervor, Col.: cuncta sponte edita aut manu sata, Tac. – ea (Academia) praestantissimos in eloquentia viros edidit, hat aus sich hervorgehen sehen, Quint. – 2) von sich geben, scintillam, scintillas, v. Lebl., Plin. – bes. einen Ton von sich geben, ausstoßen, clamorem maiorem, Cic.: voces (Klagen), Cic.: v. Tieren, hinnitus, latratus, wiehern, bellen, Ov.: maestos ululatus, Plin.: dentes inter se terendo stridorem, Plin.: fragorem (v. Lebl.), Plin. – 3) bekannt machen, a) wie unser herausgeben = eine Schrift veröffentlichen, unter die Leute bringen, orationem scriptam, Sall.: principes, das Leben der F., Vopisc.: illos de re publica libros, Cic.: librum de vita alcis, Plin. ep.: libellos de vita principum, Treb. Poll.: librum contra alqm, Cic.: libellos aut carmina, sub alieno nomine (pseudonym), Suet.: acroaticos libros neque editos scito esse neque non editos, Gell. – b) ein Gerücht, ein Gerede usw. unter die Leute bringen, unter den Leuten-, überall ausstreuen, aussprengen, edit in vulgus, Nep.: quae opinio erat edita in vulgus, wie dies allgemein ausgesprengt worden war, Caes. – c) eine Mitteilung, Erklärung usw. von sich geben, etwas veröffentlichen, angeben, nennen, aussprechen, erklären, entwickeln, verraten, Cic., Liv. u.a.: ede illa, quae coeperas, Cic.: nomen alcis, Liv.: nomen L. Tarquinium, sich ausgeben für usw., Liv.: alqm auctorem alcis rei, Liv.: consilia hostium, Liv.: poet., arma violentaque bella, besingen, Ov. – m. folg. indir. Fragesatz, apud eosdem (censores) qui magistratu abierint, edant et exponant, quid in magistratu gesserint, Cic. de legg. 3, 47. – Dah. insbes., α) v. den Angaben, Bescheiden der befragten Orakel, Priester od. heiligen Bücher, angeben, mitteilen, geben, erklären, aussprechen, bestimmen (vgl. Broukh. Tibull. 1, 4, 67. Wopkens Lectt. Tull. 3, 2. p. 335 sqq. ed. Hand), responsum oraculo editum, Liv.: Apollo oraculum edidit Spartam... perituram, Cic.: haec ex oraculo Apollinis Pythii edita tibi puta, Cic.: quia ita ex fatalibus libris editum erat, Liv.: quibus editum est, dii, die (in den sibyll. Büchern) dazu bestimmten Götter, Liv. Vgl. Fabri Liv. 21, 62, 7. -β) als jurist. t.t., veröffentlichen, angeben, vorlegen, festsetzen, bestimmen, actionem, formulas, die Klage, die Klageformeln dem gegebenen Richter angeben, mitteilen, vorlegen (v. den Parteien), ICt.: iudicium, bestimmen, Cic.: tribus, v. Ankläger, vier Tribus vorschlagen (von denen der Kläger nur eine zurückweisen durfte), um aus ihnen die Richter zu wählen (in einer causa sodaliciorum), Cic. Planc. 36 sqq.: aber iudices editi = editicii (s. ēditīcius), Cic. Planc. 41. – alqm sibi socium in etc., angeben, Cic. – γ) zur Nachachtung bekanntmachen, ergehen lassen, erlassen, befehlen, iis editis imperiis, Liv. – ederet consul, quid fieri vellet, Liv.: ed. per libellos, Suet. – Partic. subst., edita, ōrum, n., die Befehle, Ov. met. 11, 647. – 4) etwas liefern, gewähren, leisten, verrichten, verursachen, anrichten u. dgl., a) übh.: nullum fructum ex se, keinen Gewinn aus sich erzielen, keinen Ertrag gewähren (v. Schafen), Cic.: annuam operam, einen j. Dienst leisten, ein Jahr dienen, Liv.: fortium virorum operam, sich als tapfere Männer erweisen, Liv.: operam in caede alcis, Hilfe leisten bei usw., Suet.: aber immortalia opera, verrichten, Liv.: aliquantum trepidationis, Liv.: tumultum in se maiorem, quam in proelio, Liv.: ruinas, Verwüstungen anrichten, Cic.: exempla in alqm, s. exemplumno. II, B, 3. – Partiz. subst., edita, ōrum, n., Verrichtungen, Alexandri multa sublimia facinora et praeclara edita, Apul. flor. 7. p. 7, 13 Kr. – b) v. Kämpfenden, memorabile illud proelium, liefern, Liv.: magnam caedem, anrichten, Liv. – übtr., quantas ego pugnas et quantas strages edidi, Cic. ad Att. 1, 16, 1. – c) v. Magistraten usw., dem Volke Spiele geben = veranstalten, anstellen, ludos, spectaculum, Tac.: magnificentissimum munus aedilitatis, Vell.: munus gladiatorium, Suet.: u. so gladiatores, Suet. u. Tac.: comoediam, Plaut. Cas. prol. 13. – 5) der Zeit nach hinausführen, beschließen, vitam, Cic. de fin. 5, 4. Apul. de deo Socr. 16: aetate iam editā, schon hoch bei Jahren, Gell. 3, 15, 2: aetas mea prope iam edita et morti proxima, Fronto de nep. am. 2. p. 235, 1 N. – II) in die Höhe bringen, -heben, corpus super equum, sich aufs Pferd schwingen, Ps. Tibull. 4, 1, 114.

    lateinisch-deutsches > edo [2]

  • 5 immortalis

    im-mortālis, e (in u. mortalis), unsterblich (Ggstz. mortalis), I) eig.: di, Cic.: animi, natura, Cic. – subst., immortālis, is, m. = ein Unsterblicher, ex immortali procreati, Cic.: Plur., immortālēs, ium, m., die Unsterblichen = die Götter, Varro LL. – neutr. immortale adv., imm. vivere, Commodian. instr. 1, 34, 19. – II) übtr.: A) unsterblich = unendlich, unvergänglich, unauslöschlich, ewig, a) v. Lebl., memoria, Cic. u. Nep.: ingenium, Quint.: fructus amoris, Cic.: odium, Iustin.: tributa, Tac.: Falernum (vinum), ewigen Ruhms, Mart.: immortales gratias ago, unendlichen od. außerordentlichen, Planc. in Cic. ep.: amicitiae immortales, inimicitiae mortales esse debent, Liv.: opera edere immortalia, Liv.: quae (pugna Leuctriaca) immortalis sit necesse est, Nep. – b) v. Pers., senatus, Tac.: nemo ignaviā immortalis factus est, Sall.: subst., immortales, Name einer Abteilung des persischen Fußvolks, Curt. 3, 3 (7), 13. – Adv., immortale virens, Val. Flacc. 7, 362: immortale tumens, Stat. Theb. 4, 833. – B) unsterblich = höchst glücklich, selig, immortalis ero, si etc., Prop. 2, 14, 10: si..., fiam immortalis in illis, Prop. 2, 15, 39.

    lateinisch-deutsches > immortalis

  • 6 edo

    1. edo, ēdī, ēsum (essum), edere u. esse (έδω), essen, speisen, v. Tieren = fressen, I) im allg. (Ggstz. bibere): de symbolis, Ter.: avide, Ov.: nec esuriens Ptolemaeus ederat iucundius, Cic.: muraenas, Sen.: testes ursinos, Plin.: aurum (v. Raben), Liv.: alienum cibum (v. Mäusen), Plaut.: alqd cum pulte, Varro LL., cum pane, Plin.: alius quantum biberit, tantum edit, Plin.: quoniam (pulli) esse nollent, Cic.: qui essum neque vocantur (eingeladen werden) neque vocant (einladen), Plaut.: estur et potatur incondite, Apul.: inter edendum, Sidon.: pecoris actor edendi (des Schlachtviehs), Ov. her. 1, 95. – non, ut edam, vivo, sed, ut vivam, edo, Quint. 9, 3, 85. - Sprichw., pugnos edere, die Fäuste kosten, d.i. Schläge bekommen, Plaut. Amph. 309: multos modios salis simul edisse, viele Scheffel Salz zusammen gegessen haben (von alter, bewährter Freundschaft), Cic. de amic. 67. – II) prägn. = comedere, verzehren, a) v. Pers. = verprassen, bona (alcis), Plaut. truc. 742 (Schöll hat bona caedere). – b) v. lebl. Subjj., verzehren = zernagen, culmos edit od. est robigo, Verg.: carinas edit lentus vapor (i.e. flamma), Verg.: corpora tua edit virus, Ov.: si quid est animam, Hor.: est mollis flamma medullas, Verg.: edunt oblivia laudem, Sil. – a) Zusammengezogen werden im Aktiv alle Formen, die mit den mit e anfangenden Flexionen des Verbums
    ————
    sum gleich lauten, also ēs, est, estis; essem etc.; Imperat. ēs etc. u. Infin. esse; aber auch im Passiv estur, Plaut. u.a.: essetur = ederetur, Varro LL. 5, 106. Vgl. Neue-Wagner Formenl.3 Bd. 3. S. 615 u. (für Plaut.) Brix Plaut. mil. 24. – b) Alter Konj. Präs. edim, edis etc., Plaut. u.a. Vgl. Porphyr. Hor. epod. 3, 3 u. Georges Lexik. v. lat. Wortf. S. 236. – c) Konj. Perf. eserim od. esserim, Apul. met. 4, 22. – d) Partiz. auch estus, Sex. Placit. de med. 11, 4 (vgl. comestus unter comedo a.E.). – Über die Geschichte des Verbums edo vgl. Wölfflin, Aufgaben des Thesaurus linguae Latinae S. 115-123.
    ————————
    2. ē-do, didī, ditum, ere, I) herausgeben, -tun, A) im allg.: a) v. leb. Wesen: sputa per fauces tussi, hervorhusten, Lucr.: urinam, urinieren, Plin.: stercus, misten (v. Tieren), Col.: animam od. extremum vitae spiritum, den Geist aushauchen = sterben, Cic. – se ex aedibus, sich herausbegeben, Plaut.: alqm ex insula, herausjagen, verjagen, Hyg. – b) übtr., v. lebl. Subjj.: cuniculus... armatos repente edidit, brachte zutage, Liv.: u. medial, Maeander editur in sinum maris, ergießt sich in usw., Liv. – B) insbes.: 1) zur Welt bringen, gebären, zeugen, hervorbringen, a) v. lebenden Wesen od. personif. Dingen, partum, v. Menschen, Liv. u. Tac.: nullam subolem edere, keine Kinder gebären, Tac.: v. Tieren, Cic. u.a.: geminum partum (Zwillinge), Liv.: alqm partu, Verg. u.a. (dah. cum alqo uno partu editus, zugleich geboren, Eutr.): animalia ex utero, Lact.: u. bl. alqm, gebären (v.d. Frau), Ov. u. Tac., od. zeugen (v. Manne), Verg. Aen. 8, 137: edi in lucem, das Licht der Welt erblicken, Cic. Tusc. 3, 2: u. so editus in lucem, Ov. met. 15, 221. – poet., ed. luci, ans Licht, in die Welt senden, Cic. poët. de div. 2, 64: u. ed. partu sub luminis oras, Verg. Aen. 7, 659. – Oft Partic., Maecenas atavis edite regibus, Hor.: edita infans ex nepte Iulia, Suet. – b) v. lebl. Subjj., (terra) edit innumeras species, Ov.: frondem edit ulmus, treibt hervor, Col.:
    ————
    cuncta sponte edita aut manu sata, Tac. – ea (Academia) praestantissimos in eloquentia viros edidit, hat aus sich hervorgehen sehen, Quint. – 2) von sich geben, scintillam, scintillas, v. Lebl., Plin. – bes. einen Ton von sich geben, ausstoßen, clamorem maiorem, Cic.: voces (Klagen), Cic.: v. Tieren, hinnitus, latratus, wiehern, bellen, Ov.: maestos ululatus, Plin.: dentes inter se terendo stridorem, Plin.: fragorem (v. Lebl.), Plin. – 3) bekannt machen, a) wie unser herausgeben = eine Schrift veröffentlichen, unter die Leute bringen, orationem scriptam, Sall.: principes, das Leben der F., Vopisc.: illos de re publica libros, Cic.: librum de vita alcis, Plin. ep.: libellos de vita principum, Treb. Poll.: librum contra alqm, Cic.: libellos aut carmina, sub alieno nomine (pseudonym), Suet.: acroaticos libros neque editos scito esse neque non editos, Gell. – b) ein Gerücht, ein Gerede usw. unter die Leute bringen, unter den Leuten-, überall ausstreuen, aussprengen, edit in vulgus, Nep.: quae opinio erat edita in vulgus, wie dies allgemein ausgesprengt worden war, Caes. – c) eine Mitteilung, Erklärung usw. von sich geben, etwas veröffentlichen, angeben, nennen, aussprechen, erklären, entwickeln, verraten, Cic., Liv. u.a.: ede illa, quae coeperas, Cic.: nomen alcis, Liv.: nomen L. Tarquinium, sich ausgeben für usw., Liv.: alqm auctorem alcis rei, Liv.: consilia hostium, Liv.:
    ————
    poet., arma violentaque bella, besingen, Ov. – m. folg. indir. Fragesatz, apud eosdem (censores) qui magistratu abierint, edant et exponant, quid in magistratu gesserint, Cic. de legg. 3, 47. – Dah. insbes., α) v. den Angaben, Bescheiden der befragten Orakel, Priester od. heiligen Bücher, angeben, mitteilen, geben, erklären, aussprechen, bestimmen (vgl. Broukh. Tibull. 1, 4, 67. Wopkens Lectt. Tull. 3, 2. p. 335 sqq. ed. Hand), responsum oraculo editum, Liv.: Apollo oraculum edidit Spartam... perituram, Cic.: haec ex oraculo Apollinis Pythii edita tibi puta, Cic.: quia ita ex fatalibus libris editum erat, Liv.: quibus editum est, dii, die (in den sibyll. Büchern) dazu bestimmten Götter, Liv. Vgl. Fabri Liv. 21, 62, 7. -β) als jurist. t.t., veröffentlichen, angeben, vorlegen, festsetzen, bestimmen, actionem, formulas, die Klage, die Klageformeln dem gegebenen Richter angeben, mitteilen, vorlegen (v. den Parteien), ICt.: iudicium, bestimmen, Cic.: tribus, v. Ankläger, vier Tribus vorschlagen (von denen der Kläger nur eine zurückweisen durfte), um aus ihnen die Richter zu wählen (in einer causa sodaliciorum), Cic. Planc. 36 sqq.: aber iudices editi = editicii (s. editicius), Cic. Planc. 41. – alqm sibi socium in etc., angeben, Cic. – γ) zur Nachachtung bekanntmachen, ergehen lassen, erlassen, befehlen, iis editis imperiis, Liv. – ederet consul, quid fieri vellet, Liv.: ed. per libellos,
    ————
    Suet. – Partic. subst., edita, ōrum, n., die Befehle, Ov. met. 11, 647. – 4) etwas liefern, gewähren, leisten, verrichten, verursachen, anrichten u. dgl., a) übh.: nullum fructum ex se, keinen Gewinn aus sich erzielen, keinen Ertrag gewähren (v. Schafen), Cic.: annuam operam, einen j. Dienst leisten, ein Jahr dienen, Liv.: fortium virorum operam, sich als tapfere Männer erweisen, Liv.: operam in caede alcis, Hilfe leisten bei usw., Suet.: aber immortalia opera, verrichten, Liv.: aliquantum trepidationis, Liv.: tumultum in se maiorem, quam in proelio, Liv.: ruinas, Verwüstungen anrichten, Cic.: exempla in alqm, s. exemplum no. II, B, 3. – Partiz. subst., edita, ōrum, n., Verrichtungen, Alexandri multa sublimia facinora et praeclara edita, Apul. flor. 7. p. 7, 13 Kr. – b) v. Kämpfenden, memorabile illud proelium, liefern, Liv.: magnam caedem, anrichten, Liv. – übtr., quantas ego pugnas et quantas strages edidi, Cic. ad Att. 1, 16, 1. – c) v. Magistraten usw., dem Volke Spiele geben = veranstalten, anstellen, ludos, spectaculum, Tac.: magnificentissimum munus aedilitatis, Vell.: munus gladiatorium, Suet.: u. so gladiatores, Suet. u. Tac.: comoediam, Plaut. Cas. prol. 13. – 5) der Zeit nach hinausführen, beschließen, vitam, Cic. de fin. 5, 4. Apul. de deo Socr. 16: aetate iam editā, schon hoch bei Jahren, Gell. 3, 15, 2: aetas mea prope iam edita et morti proxima, Fronto de nep. am. 2. p. 235,
    ————
    1 N. – II) in die Höhe bringen, -heben, corpus super equum, sich aufs Pferd schwingen, Ps. Tibull. 4, 1, 114.
    ————————
    3. edo, ōnis, m. (edo, edi), der Fresser, Plur. edones, die Fresser, das Volk der Fresser, Varro sat. Men. 529.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > edo

  • 7 immortalis

    im-mortālis, e (in u. mortalis), unsterblich (Ggstz. mortalis), I) eig.: di, Cic.: animi, natura, Cic. – subst., immortālis, is, m. = ein Unsterblicher, ex immortali procreati, Cic.: Plur., immortālēs, ium, m., die Unsterblichen = die Götter, Varro LL. – neutr. immortale adv., imm. vivere, Commodian. instr. 1, 34, 19. – II) übtr.: A) unsterblich = unendlich, unvergänglich, unauslöschlich, ewig, a) v. Lebl., memoria, Cic. u. Nep.: ingenium, Quint.: fructus amoris, Cic.: odium, Iustin.: tributa, Tac.: Falernum (vinum), ewigen Ruhms, Mart.: immortales gratias ago, unendlichen od. außerordentlichen, Planc. in Cic. ep.: amicitiae immortales, inimicitiae mortales esse debent, Liv.: opera edere immortalia, Liv.: quae (pugna Leuctriaca) immortalis sit necesse est, Nep. – b) v. Pers., senatus, Tac.: nemo ignaviā immortalis factus est, Sall.: subst., immortales, Name einer Abteilung des persischen Fußvolks, Curt. 3, 3 (7), 13. – Adv., immortale virens, Val. Flacc. 7, 362: immortale tumens, Stat. Theb. 4, 833. – B) unsterblich = höchst glücklich, selig, immortalis ero, si etc., Prop. 2, 14, 10: si..., fiam immortalis in illis, Prop. 2, 15, 39.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > immortalis

  • 8 immortālis (in-m-)

        immortālis (in-m-) e, adj.,    undying, immortal: corpus: di, the gods, Cs., C.: pro deūm immortalium! T.—Imperishable, eternal, endless: (imperatorum) memoria: laudes, Ta.: fructus vestri in me amoris: opera, L.: nemo ignaviā inmortalis factus est, S.: Immortalia sperare, H.: immortalis ero, si, etc., i. e. perfectly happy, Pr.

    Latin-English dictionary > immortālis (in-m-)

  • 9 immortales

    immortālis ( inm-), e, adj. [in-mortalis], undying, immortal (class.).
    I.
    Lit.:

    si nullum corpus immortale sit, nullum esse corpus sempiternum: corpus autem immortale nullum esse, etc.,

    Cic. N. D. 3, 12, 29:

    credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, etc.,

    id. de Sen. 21, 77: dii;

    v. deus: animi,

    id. ib. 23, 82; id. Leg. 2, 11, 27:

    natura (opp. mortalis fortuna),

    id. Off. 1, 33, 120:

    pro di inmortales!

    Ter. Ad. 3, 4, 1:

    pro deorum inmortalium!

    id. Phorm. 2, 3, 4 al. — Subst. plur.: immortāles, ium, m., the immortals, gods: quod ad immortales attinet, haec;

    deinceps quod ad mortales,

    to the gods, Varr. L. L. 5, § 75 Müll.; Lucr. 5, 165.—
    II.
    Transf.
    A.
    Imperishable, eternal, endless:

    memoria et gloria,

    Cic. Balb. 17, 40:

    memoriam alicujus reddere,

    id. de Or. 2, 2, 8:

    fructum cepi vestri in me amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31: gratias agere alicui, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 1:

    opera edere,

    Liv. 1, 16, 1:

    tributa,

    Tac. H. 4, 32:

    illa Sallustii velocitas,

    Quint. 10, 1, 102:

    nemo ignaviā immortalis factus est,

    Sall. J. 90, 49:

    immortalia ne speres, monet annus, etc.,

    Hor. C. 4, 7, 7.—
    B.
    Poet., like the gods, blessed, exceedingly happy:

    immortalis ero, si altera talis erit,

    Prop. 2. 14 (3, 6), 10; 2, 15 (3, 7), 39.—Hence, * adv.: immortā-lĭter, infinitely:

    gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9.

    Lewis & Short latin dictionary > immortales

  • 10 immortalis

    immortālis ( inm-), e, adj. [in-mortalis], undying, immortal (class.).
    I.
    Lit.:

    si nullum corpus immortale sit, nullum esse corpus sempiternum: corpus autem immortale nullum esse, etc.,

    Cic. N. D. 3, 12, 29:

    credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, etc.,

    id. de Sen. 21, 77: dii;

    v. deus: animi,

    id. ib. 23, 82; id. Leg. 2, 11, 27:

    natura (opp. mortalis fortuna),

    id. Off. 1, 33, 120:

    pro di inmortales!

    Ter. Ad. 3, 4, 1:

    pro deorum inmortalium!

    id. Phorm. 2, 3, 4 al. — Subst. plur.: immortāles, ium, m., the immortals, gods: quod ad immortales attinet, haec;

    deinceps quod ad mortales,

    to the gods, Varr. L. L. 5, § 75 Müll.; Lucr. 5, 165.—
    II.
    Transf.
    A.
    Imperishable, eternal, endless:

    memoria et gloria,

    Cic. Balb. 17, 40:

    memoriam alicujus reddere,

    id. de Or. 2, 2, 8:

    fructum cepi vestri in me amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31: gratias agere alicui, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 1:

    opera edere,

    Liv. 1, 16, 1:

    tributa,

    Tac. H. 4, 32:

    illa Sallustii velocitas,

    Quint. 10, 1, 102:

    nemo ignaviā immortalis factus est,

    Sall. J. 90, 49:

    immortalia ne speres, monet annus, etc.,

    Hor. C. 4, 7, 7.—
    B.
    Poet., like the gods, blessed, exceedingly happy:

    immortalis ero, si altera talis erit,

    Prop. 2. 14 (3, 6), 10; 2, 15 (3, 7), 39.—Hence, * adv.: immortā-lĭter, infinitely:

    gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9.

    Lewis & Short latin dictionary > immortalis

  • 11 inmortalis

    immortālis ( inm-), e, adj. [in-mortalis], undying, immortal (class.).
    I.
    Lit.:

    si nullum corpus immortale sit, nullum esse corpus sempiternum: corpus autem immortale nullum esse, etc.,

    Cic. N. D. 3, 12, 29:

    credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, etc.,

    id. de Sen. 21, 77: dii;

    v. deus: animi,

    id. ib. 23, 82; id. Leg. 2, 11, 27:

    natura (opp. mortalis fortuna),

    id. Off. 1, 33, 120:

    pro di inmortales!

    Ter. Ad. 3, 4, 1:

    pro deorum inmortalium!

    id. Phorm. 2, 3, 4 al. — Subst. plur.: immortāles, ium, m., the immortals, gods: quod ad immortales attinet, haec;

    deinceps quod ad mortales,

    to the gods, Varr. L. L. 5, § 75 Müll.; Lucr. 5, 165.—
    II.
    Transf.
    A.
    Imperishable, eternal, endless:

    memoria et gloria,

    Cic. Balb. 17, 40:

    memoriam alicujus reddere,

    id. de Or. 2, 2, 8:

    fructum cepi vestri in me amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31: gratias agere alicui, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 1:

    opera edere,

    Liv. 1, 16, 1:

    tributa,

    Tac. H. 4, 32:

    illa Sallustii velocitas,

    Quint. 10, 1, 102:

    nemo ignaviā immortalis factus est,

    Sall. J. 90, 49:

    immortalia ne speres, monet annus, etc.,

    Hor. C. 4, 7, 7.—
    B.
    Poet., like the gods, blessed, exceedingly happy:

    immortalis ero, si altera talis erit,

    Prop. 2. 14 (3, 6), 10; 2, 15 (3, 7), 39.—Hence, * adv.: immortā-lĭter, infinitely:

    gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9.

    Lewis & Short latin dictionary > inmortalis

См. также в других словарях:

  • ouvrage — Ouvrage, Opificium, Opus, Operatio. L ouvrage composé et escrit, Liber. Ouvrage antique, Opus antiquum. Ouvrage à miel, Opus mellificum. Ouvrage de cuyvre, ou d arain, AEramentum. Ouvrage fait de marqueterie, Emblema, Museum, Musiuum, voyez… …   Thresor de la langue françoyse

  • There once was a man from Nantucket — is the opening line for many limericks. The popularity of this literary trope can be attributed to the way the name of the island of Nantucket lends itself easily to humorous rhymes and puns, particularly ribald ones. In the many vulgar versions …   Wikipedia

  • COLOR — primo unus in Pictura. Plin. l. 35. c. 8. Apparet multo vetustiora (Artis huius) principin esse, eosque qui monochromata pinxerint, (quorum aetas non traditur) aliquando ante fuisse, Hygiaenontem, Diniam, Charmam, et qui primus in pictura marem… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»